Kierowca, zgodnie z polskimi przepisami, może stracić prawo jazdy, jeżeli:
- przekroczy dopuszczalną prędkość w terenie zabudowanym o 50 km/h,
- przekroczy dopuszczalną ilość punktów karnych,
- prowadzi pod wpływem alkoholu.
Dopuszczalne stężenie alkoholu we krwi, przy którym można prowadzić pojazdy mechaniczne, wynosi nie więcej niż 0,19 promila. Jazda pod wpływem alkoholu, w zależności od poziomu alkoholu we krwi (powyżej 0,2 promila) i w wydychanym powietrzu, jest uznawana za wykroczenie lub za przestępstwo.
Na początku, podczas kontroli drogowej, policja zatrzymuje prawo jazdy do czasu wyjaśnienia sytuacji – następnie w ciągu 7 dni powinna przesłać dokument wraz z wnioskiem o jego odebranie do sądu lub prokuratury. Przed zatrzymaniem prawa jazdy policjant, za pomocą alkomatu, przeprowadza badanie zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu. W wyjątkowych przypadkach, określonych przez prawo, policja może również zawieźć kierowcę do szpitala, gdzie u kierowcy zostanie zbadana ilość alkoholu we krwi lub moczu. Kierowca może również sam zażądać takiego badania, jeżeli jest w 100% pewny, że wynik badania alkomatem jest nieprawidłowy. Inaczej, należy mieć świadomość, że badanie z krwi pokazuje większe stężenie alkoholu niż alkomat.
Dla wielu kierowców utrata prawa jazdy jest jednoznaczna ze zwolnieniem z pracy. Istnieją jednak różne możliwości, dzięki którym można odzyskać prawo jazdy. Najważniejsza jest też szybka reakcja – przy profesjonalnie udzielonej pomocy prawnej istnieje między innymi szansa na warunkowe umorzenie postępowania karnego.
Prowadzenie pod wpływem alkoholu – jakie kary?
Kierujący, który w wydychanym powietrzu ma od 0,2 do 0,5 promila alkoholu (0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3), dopuszcza się wykroczenia. Polega ono na jeździe po spożyciu alkoholu. Nie zalicza się tego do przestępstwa, ale nie zmienia to faktu, że kierującemu grożą poważne sankcje karne – zgodnie z art. 87 Kodeksu wykroczeń. Według prawa za prowadzenie pojazdu mechanicznego po spożyciu alkoholu (bądź środków o podobnym działaniu) grozi:
- grzywna od 50 zł do 5000 zł lub areszt do 30 dni,
- 10 punktów karnych,
- zakaz prowadzenia pojazdów od 6 miesięcy do 3 lat.
Takie wykroczenie nie kończy się na postępowaniu mandatowym – sprawa jest kierowana do sądu, gdzie zostaje rozpatrzona i ustalana jest wysokość grzywny oraz orzeczony zostanie zakaz prowadzenia pojazdów. To sąd, na podstawie zarobków kierowcy, jego sytuacji materialnej, ustala jaką kwotę zapłaci i na jak długo zostanie mu odebrane prawo jazdy.
Osoby, które prowadzą pojazd w stanie nietrzeźwości – mające powyżej 0,5 promila alkoholu w wydychanym powietrzu (powyżej 0,25 mg w 1 dm3), otrzymują jeszcze poważniejsze kary. Reguluje je artykuł 178a Kodeksu karnego. Kara jaką może otrzymać nietrzeźwy kierowca to:
- grzywna, ograniczenie wolności lub kara pozbawienia wolności,
- kara pieniężna od 5000 zł do 60 000 zł – na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej,
- 10 punktów karnych,
- zakaz prowadzenia pojazdów od 1 roku do 15 lat.
Największa grzywna może sięgać nawet 1,08 mln zł, ponieważ sąd wymierza ją w wysokości do 10 do 540 stawek dziennych. Przy czym 1 stawka dzienna wynosi nie mniej niż 10 zł, a nie więcej niż 2000 zł.
Spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu
Kierowca, który spowodował wypadek śmiertelny lub doprowadził do ciężkiego uszkodzenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności na minimum 2 lata i to bez możliwości warunkowego zawieszenia.
W zależności od rodzaju wypadku przewidziane są różne kary:
- spowodowanie wypadku po alkoholu bez ofiar śmiertelnych: pozbawienie wolności do 4,5 roku, zakaz prowadzenia pojazdów od 3 do 15 lat, świadczenie pieniężne od 10 tys. do 60 tys. zł,
- spowodowanie wypadku po alkoholu z uszczerbkiem na zdrowiu lub śmiercią: pozbawienie wolności od 2 do 12 lat, dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów, świadczenie pieniężne od 10 tys. do 60 tys. zł,
- spowodowanie katastrofy po alkoholu z ofiarami śmiertelnymi: pozbawienie wolności od 3 do 12 lat, dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów, świadczenie pieniężne od 10 tys. do 60 tys. zł.
Recydywa – czyli ponowna jazda po alkoholu
Bardzo często pijani kierowcy są również alkoholikami i pomimo wymierzonej kary, nie czują zahamowań, aby ponownie prowadzić auto w stanie nietrzeźwości, już bez uprawnień. W takim przypadku, nawet jak taka osoba nie spowodowała wypadku, musi się liczyć z surową karą.
Kierowca, który pierwszy raz zostanie złapany na recydywie otrzyma grzywnę, ograniczenie wolności lub więzienie do 2 lat, dodatkowy zakaz prowadzenia pojazdów od 1 roku do 15 lat oraz świadczenie pieniężne od 5 tys. do 60 tys. zł. Gdy po raz drugi zostanie złapany to może od razu trafić do więzienia na okres od 3 miesięcy do 5 lat, a zakaz prowadzenia pojazdów może zostać wydłużony o 3 do 15 lat. Zwiększa się też minimalna kara finansowa – od 10 tys. zł.
Jazda w stanie nietrzeźwości po raz trzeci skutkuje dożywotnim zakazem prowadzenia pojazdów, więzieniem od 3 miesięcy do 5 lat i świadczeniem pieniężnym od 10 tys. do 60 tys. zł.
Jak odzyskać prawo jazdy?
Kierowca, któremu zatrzymano prawo jazdy za prowadzenie pod wpływem, najczęściej po rozprawie sądowej traci również uprawnienia do kierowania pojazdami – czasowo albo dożywotnio. Czas od zatrzymania prawa jazdy do jego utraty jest czasem, kiedy uprawnienia są zawieszone.
Coraz częściej kierowcy nie chcą czekać do końca trwania zakazu i korzystają z kodeksu karnego wykonawczego, który zakłada możliwość zamontowania alkoblokady. Trzeba jednak spełnić szereg warunków, aby otrzymać taką możliwość.
Procedury
Na początek, aby skrócić zakaz prowadzenia pojazdów i odzyskać prawo jazdy, należy napisać wniosek do sądu, który wcześniej wydał wyrok. Wniosek musi posiadać uzasadnienie, że postawa kierowcy i sytuacja życiowa pozwala na powrót za kierownicę. Jeżeli kierujący jest alkoholikiem to dużym plusem przy składaniu wniosku jest udokumentowanie podjęcia terapii.
Po pozytywnej decyzji sądu zakaz prowadzenia pojazdów zostaje zmieniony na zakaz prowadzenia pojazdów niewyposażonych w alkoblokadę. Warunkiem zmiany takiego postanowienia jest to, że zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wyroku (art. 182a. §1). Jeżeli okres zakazu prowadzenia pojazdów przekroczy rok, to niestety kierowca musi ponownie podejść do państwowego egzaminu na prawo jazdy. W przypadku, gdy zakaz jest orzeczony na podstawie Kodeksu karnego (art. 42 § 3 lub 4) – to okres trwania wyroku musi wynosić 10 lat.
Jeżeli kierowca nie zdecyduje się na wcześniejsze odzyskania prawa jazdy to po zakończeniu kary, następnego dnia, może on złożyć wniosek o zwrot dokumentów do Starostwa Powiatowego. Następnie musi on zdać egzamin, uzyskać potwierdzenie o braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami i może odzyskać swój dokument.
Alkoholizm
Do zmiany postanowienia sądu może przyczynić się to, że kierowca, u którego stwierdzono chorobę alkoholową, podejmie się leczenia. Można zdecydować się na wszywkę z esperalu (disulfiramu), która ma za zadanie powstrzymać uzależnionego od picia. Następnie można do sądu przedstawić zaświadczenie o podjęciu leczenia i wykonaniu zabiegu wszycia leku.
Drugą możliwością, aby odzyskać prawo jazdy, jest podjęcie psychoterapii. Pozwoli ona uzależnionej osobie na walkę z nałogiem. Ta metoda jest na pewno trudniejsza i trwa dłużej, ale daje długotrwałe rezultaty. Po odbyciu terapii należy do sądu przedstawić oświadczenie i opinie psychologiczną, aby móc się ubiegać o odzyskanie prawa jazdy.
Alkoblokada – co to jest?
Alkoblokada, inaczej nazywana blokadą alkoholową, montowana jest w aucie. Jest to urządzenie, które połączone jest z zapłonem auta. W swoim działaniu przypomina alkomat, ponieważ należy dmuchnąć w ustnik. Pozwala ona na uruchomienie pojazdu tylko wtedy, kiedy kierowca jest trzeźwy – tzn. nie wydycha w powietrzu alkoholu, powyżej 0,1 promila.
Koszt zakupu, zamontowania i serwisowania takiej alkoblokady ponosi kierowca. Należy tez pamiętać, że musi być ona atestowana. Cena takiej blokady waha się od 4 do 7 tys. zł. Raz w roku, należy taką blokadę kalibrować – jest to koszt około 50 zł.
Blokadę alkoholową można również wynająć na określony czas, ale żeby sąd mógł się zgodzić na takie rozwiązanie to należy spełnić określone warunki:
- zakaz prowadzenia pojazdów był wykonany przez połowę orzeczonego przez sąd okresu, a dożywotni zakaz po 10 latach,
- zachowanie skazanego kierowcy i jego postawa uzasadniają przekonanie, że podczas prowadzenia samochodu z alkoblokadą, nie będzie zagrażał bezpieczeństwu na drodze.
Należy pamiętać, że takie orzeczenie może zostać przez sąd zmienione w każdej chwili. Może się tak stać, gdy kierowca naruszy przepisy dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Ponowny egzamin na prawo jazdy
Nie zawsze do odzyskania prawa jazdy jest konieczny ponowny egzamin. Niestety, jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów został wydany na okres przekraczający rok, to należy podejść ponownie do egzaminu. Kierowca musi wtedy złożyć wniosek o założenie Profilu Kandydata na Kierowcę (PKK). Dokument ten należy złożyć w Starostwie Powiatowym. Pozwala to na rozpoczęcie kursu, zapisanie się na egzamin i odbiór prawa jazdy. W dokumencie tym należy podać podstawowe informacje: imię, nazwisko, PESEL, adres zameldowania, data urodzenia. Standardowo uzyskanie takiego profilu zajmuje około dwóch dni.
Następnie po uzyskaniu profilu należy pozytywnie przejść badania psychotechniczne. Należy się na nie zgłosić w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o skierowaniu na ten rodzaj badań. Następnie można podejść do egzaminu teoretycznego i praktycznego. Nie jest koniecznie zaliczanie całego kursu na prawo jazdy. Kierowca sam musi zapłacić za badania lekarskie i egzamin państwowy.
Kierowcy, którzy posiadają uprawnienia do prowadzenia różnych pojazdów muszą zdać kilka egzaminów – na każdą kategorię.
Egzaminu państwowego nie muszą zdawać kierowcy, którzy utracili prawo jazdy na mniej niż rok dokonując wykroczenia. Jeżeli jednak odebrano im prawo jazdy za przestępstwo, to takiej możliwości już nie mają. Wtedy jedyną możliwością jest staranie się o warunkowe umorzenie postępowania karnego. Istnieje wtedy możliwość, że sąd orzeknie zakaz prowadzenia pojazdów na mniej niż rok, albo odstąpi od takiego zakazu.
Czy można jeździć skuterem po odebraniu prawa jazdy?
Jeżeli sąd orzeknie zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, to skazany kierowca, nie będzie mógł jeździć skuterem, ani motorowerem, nie ważne jaką pojemność silnika ma dany pojazd. Inaczej wygląda możliwość prowadzenia tych pojazdów, jeżeli sąd orzeknie zakaz prowadzenia pojazdów samochodowych. Motorower czy skuter nie są pojazdami samochodowymi, wiec podczas trwania kary kierowca będzie mógł z nich korzystać.
Bibliografia:
- Latała-Łos E., Makara-Studzińska M. 2014. Analiza orzeczeń lekarskich i psychologicznych. Medycyna Pracy, Tom 65, nr 4, 497-506.
- Makara-Studzińska M., Latała-Łoś E. 2012. Problem nietrzeźwości wśród kierujących pojazdami – stan badań. Hygeia Public Health, 47(3), 283-287.
- Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń. Dz. U. z 2018 r., poz. 618.
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Dz. U. z 2018 r., poz. 20, 305, 663.
- Ustawa z dnia 26 października 1982 r., o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Dz. U. z 2018 r., poz. 310. 650.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2015 r. w sprawie badań na zawartość alkoholu w organizmie. Dz. U. z 2015 r., poz. 2153.
- http://dailydriver.pl/porady/prawo/co-grozi-kierowcy-za-jazde-autem-po-pijanemu-w-2020-roku/
- https://skrecwprawo.pl/jak-odzyskac-prawo-jazdy-zabrane-za-alkohol/
- https://adwokat24h.pl/jazda-po-alkoholu/ponowny-egzamin-na-prawo-jazdy-po-alkoholu/
