Leczenie zazwyczaj składa się z wielu etapów i powiązanych ze sobą terapii wspierających. Może obejmować hospitalizację (również przymusową), ale także być prowadzone w domu u pacjenta z okazjonalnym stawianiem się w gabinecie lub w specjalnym ośrodku leczenia uzależnień.
Etap negacji uzależnienia alkoholowego.
Jedną z podstawowych metod jest psychoterapia, będąca niezwykle ważnym elementem uświadomienia sobie problemu oraz utrwalenia nowych wzorców zachowań. Alkoholizm jest uzależnieniem zarówno fizycznym, jak i psychicznym wymagającym leczenia. Do tego dochodzą jeszcze lęki pacjenta i wiele innych problemów, które rozwiązywane są właśnie podczas psychoterapii.
Oczyszczenie organizmu z alkoholu, czyli detoksykacja jest pierwszym krokiem w kierunku życia bez butelki. To też jeden z najtrudniejszych etapów, gdyż pozbawiony alkoholu organizm będzie domagał się swojej dawki alkoholu, co wiąże się z wystąpieniem zespołu abstynencyjnego. Detoks powinien być przeprowadzany pod okiem lekarza specjalisty, ponieważ AZA (alkoholowy zespół abstynencyjny), może być groźny dla zdrowia i życia pacjenta. Detoksykacja jest prowadzona w trybie hospitalizacyjnym, u pacjenta w mieszkaniu lub w ośrodku, to w dużej mierze zależy od stanu pacjenta i jego możliwości. W okresie detoksykacji lekarz musi podłączać kroplówki z płynami nawadniającymi, lekami i substancjami odżywczymi oraz pilnować samopoczucia chorego, gdy ten będzie wracał do zdrowia. Niektórzy uzależnieni mogą wymagać specjalistycznej pomocy w placówkach medycznych na oddziałach psychiatrycznych, neurologicznych i detoksykacyjnych.
Kolejnym krokiem leczenia jest leczenie farmakologiczne, niegdyś uznawane za jedyną metodę terapii, obecnie jest tylko jej elementem – ważnym, ale nie najważniejszym. Okazało się bowiem, że samo podawanie leków, czy też stosowanie tzw. wszywek z disulfiramu pomagało tylko na krótką metę. Dopóki chory bał się skutków wszywki nie pił alkoholu, ale po odstawieniu środków farmakologicznych bardzo szybko wracał do nałogu. Dlatego zaleca się terapię łączoną z różnych metod i uczestnictwo w spotkaniach wspólnoty AA, co maksymalizuje skuteczność działań.
Samo leczenie farmakologiczne również może przebiegać w różny sposób i z zastosowaniem odmiennych środków. Na etapie odtruwania najczęściej stosuje się benzodiazepiny np. diazepam (relanium) lub w cięższych przypadkach – haloperidol. Leki te mają za zadanie uspokoić pacjenta, zniwelować drżenia oraz zminimalizować możliwość wystąpienia padaczki alkoholowej i delirium. Odtrucie polega również na nawodnieniu pacjenta, uzupełnieniu elektrolitów i substancji odżywczych, w tym celu podaje się kroplówki wieloelktrolitowe, witaminę B1 i karboksylazy.
Po etapie detoksykacji nadchodzi czas na powrót do zdrowia i prawdziwą walkę z nałogiem. Preparatem stosowanym w leczeniu uzależnienia może być disulfiram (Esperal) w formie doustnej lub implantu podskórnego tzw. „wszywki”. Jest to metoda wymuszania awersji do alkoholu poprzez reakcję chemiczną zachodzącą w organizmie. Po około 15 minutach od wypicia alkoholu pojawiają się bardzo nieprzyjemne objawy zatrucia aldehydem octowym, jak po bardzo silnym kacu. Niestety złe samopoczucie to niejedyne zagrożenia i skutki uboczne esperalu, gdyż po reakcji z alkoholem może dojść do zaburzeń pracy serca lub uszkodzenia wątroby. Ten rodzaj terapii musi być prowadzony pod ścisłą kontrolą lekarza, a pacjent musi wiedzieć że nie wolno mu pić, między innymi dlatego „wszywka” nie może być stosowana jako element terapii przymusowej. Przeczytaj więcej o zaletach i wadach Esperalu.
Niemniej ważnym etapem leczenia jest wsparcie rodziny i przyjaciół. Człowiek pozostawiony sam sobie, walczący z demonami jest bezsilny jeśli nie czuje wsparcia. Pomoc psychologiczna najbliższych jest równie ważna, co wszystkie poprzednie elementy terapii. Po przejściu programu, leczenia osoba uzależniona musi wrócić do życia rodzinnego, społecznego i zawodowego w czym może pomóc trening umiejętności życiowych oraz trening zapobiegania nawrotom choroby.
Terapia uzależnienia od alkoholu jest procesem złożonym i długotrwałym. Można jednak skutecznie zerwać z nałogiem i wrócić do normalnego życia, potwierdza to wiele optymistycznych, ludzkich historii, również pacjentów naszego gabinetu.