Wszywanie Esperalu za i przeciw
Na temat Esperalu narosło wiele mitów. Każdy prawdopodobnie słyszał o czymś takim jak wszywka alkoholowa, ale nie każdy wie dokładnie czym ona jest. W tym artykule przedstawimy argumenty za i przeciw stosowaniu Esperalu, i odpowiemy na pytanie: czy można wyleczyć alkoholika za pomocą wszywki?
Czym jest „wszywka”?
Wszywka jest potocznym określeniem leku pod nazwą Esperal, którego substancją aktywną jest disulfiram (DSF). Jest też jednym z najstarszych środków farmakologicznych używanych w terapii alkoholizmu. Nie jest to jednak substancja, która „leczy” alkoholizm, nie działa nawet antyuzależniająco. Działanie disulfiramu polega na powstawaniu bardzo nieprzyjemnych skutków ubocznych po połączeniu alkoholu. Zaszyta pod skórą tabletka z lekiem, stopniowo uwalnia substancję czynną. Gdy w tym czasie do organizmu zostanie dostarczony alkohol pod jakąkolwiek postacią, następuje reakcja chemiczna w efekcie której gwałtownie wzrasta poziom aldehydu octowego i następują objawy ostrej nietolerancji alkoholu, coś jak po bardzo mocnym kacu, niestety ze skutkami ubocznymi sięgającymi o wiele dalej niż ból głowy i żołądka. Z tego względu stosowanie tego leku musi być pod ścisłą kontrolą lekarza, a pacjent poddający się takiej terapii musi być świadomy działania substancji i mieć autentyczną chęć rzucenia nałogu. Stosowanie disulfiramu w przymusowej terapii będzie nieskuteczne i może skończyć się poważnymi powikłaniami zdrowotnymi.
Przeczytaj więcej o tym jak wygląda zabieg wszycia Esperalu.
Argumenty za stosowaniem Esperalu w terapii alkoholizmu
- Psychiczna bariera i wsparcie silnej woli – osoba uzależniona nie ma nad sobą kontroli i potrzebuje jakiegoś bodźca lub bariery, która będzie powstrzymywała od picia. Wszywka jest właśnie taką blokadą: uzależniony w obawie przed skutkami ubocznymi wstrzymuje się przed sięgnięciem po butelkę. Esperal zapewnia również efekt placebo, gdyż wiara w skuteczność terapii nie pozostaje bez znaczenia. Co nie oznacza, że jest to placebo – działanie substancji jest prawdziwe i potwierdzone wieloma badaniami.
- Pomoc dla osób, które naprawdę chcą zerwać z nałogiem – disulfiram nie leczy alkoholizmu i nie jest zalecany jako jedyna forma terapii. To uzupełnienie innych sposobów leczenia m.in. terapii psychologicznej, ale cechuje się dużą skutecznością u osób świadomych problemu alkoholowego i zdeterminowanych do zerwania z nałogiem.
- Wstrzymanie się od picia ze strachu przed skutkami ubocznymi – terapia wszywką jest terapią awersyjną, a więc odstrasza od picia alkoholu ze względu na silne i bardzo nieprzyjemne skutki uboczne. Disulfiram zaburza metabolizm alkoholu, nie pozwalając na przemianę aldehydu octowego w mniej szkodliwy kwas octowy. W ten sposób dochodzi do zatrucia organizmu, a efekty występują już po około 15-20 minutach od wypicia alkoholu.
- Przystępna cena – zabieg wszycia Esperalu nie jest refundowany przez NFZ, więc za lek i zabieg trzeba zapłacić z własnej kieszeni. Sam lek to koszt około 190 zł, a cena implantacji waha się między 350-450 zł. W zależności od placówki i dodatkowych usług np. zabieg u pacjenta w domu, ostateczny koszt założenia wszywki mieści się w granicach 650-850 zł.
- Długi czas działania – disulfiram w postaci implantu podskórnego jest substancją długo działającą. O konieczności wszycia kolejnej dawki tabletek zawsze decyduje lekarz, ale zabiegu nie powtarza się częściej niż co 8 miesięcy.
Argumenty przeciwko stosowaniu Esperalu
- Niebezpieczne skutki uboczne – wszywka z Esperalu nie działa leczniczo, a wyłącznie odstraszająco. Disulfiram blokuje proces metabolizmu alkoholu, wywołując zatrucie organizmu aldehydem octowym, co pociąga za sobą niebezpieczne skutki uboczne, m.in.: zaburzenia pracy serca, nerek i wątroby. W skrajnych przypadkach może dojść do niewydolności krążenia lub udaru mózgu. Z tego względu terapia Esperalem nie jest dostępna w wielu krajach, w tym w USA czy Zachodniej Europie. W Polsce Esperal przez pewien czas nie był dostępny, ale obecnie jest sprzedawany pod nazwą Disulfiram WZF przez Polfa WZF (Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne).
- Niska skuteczność przymusowego leczenia – jak wspomnieliśmy wyżej, wszywka jest skuteczna tylko dla świadomego i chętnego pacjenta, a przymusowe leczenie Esperalem często kończy się fiaskiem. Skuteczność odwykowa wszywki w różnych kręgach medycznych oceniana jest na około 5%.
- Terapia niemożliwa do zastosowania u chorych – zwłaszcza u osób cierpiących na cukrzycę, różne alergie, choroby układu krążenia, choroby nerek czy wątroby. Ze względu na duże obciążenie organizmu i wysoką toksyczność aldehydu octowego, wszywka nie może być stosowana u osób obciążonych chorobami internistycznymi i kardiologicznymi, gdyż grozi to niebezpiecznymi dla życia powikłaniami. Biorąc pod uwagę, że ogromna część alkoholików jest w większym bądź mniejszym stopniu obciążona właśnie wskazanymi chorobami, wynikającymi bezpośrednio z nadużywania alkoholu, możliwości stosowania wszywki w terapii alkoholizmu są mocno ograniczone.
- Nie leczy, tylko odstrasza od picia – disulfiram nie ma właściwości leczniczych, ani niwelujących chemiczne uzależnienie od alkoholu, a jedynie odstrasza skutkami ubocznymi w postaci kołatania serca, wymiotów, duszności, bólu głowy itp. niestety część z alkoholików stosuje metodę zapijania wszywki, narażając się tym samym na toksyczne działanie aldehydu octowego.
- Ryzyko powrotu do nałogu – wszywka jest skuteczna dopóki jest i działa. Po okresie przydatności, wynoszącym około 8 miesięcy disulfiram przestaje działać, a pacjent jest już zdany tylko na własną silną wolę. Oczywiście można wszyć kolejną dawkę Esperalu, ale wiele osób wraca do nałogu zaraz po okresie działania implantu.
Czy warto stosować Esperal?
Przytoczone powyżej argumenty powinny rzucić nieco światła na owiany wieloma mitami Esperal. To substancja, która może być skuteczna w pewnych warunkach i dla określonej grupy pacjentów. Sama wszywka jednak charakteryzuje się ograniczoną skutecznością, dlatego powinna być jedynie elementem wieloetapowej terapii alkoholizmu, w skład której wchodzi również pomoc psychiatry i psychologa oraz uczestnictwo w spotkaniach grup AA.